Merkelcelcarcinoom

Wat is een merkelcelcarcinoom?
Een merkelcelcarcinoom (MCC) is een kwaadaardige tumor van de huid. Het is een tumor die snel kan groeien en kan uitzaaien. Om het risico te verkleinen dat deze tumor zich uitbreidt of uitzaait naar lymfklieren of organen, is er verder onderzoek en behandeling nodig. Daarnaast zijn er een aantal onderzoeken die kunnen worden uitgevoerd om erachter te komen in welk stadium de ziekte zich bevindt. 

Hoe krijgt u een merkelcelcarcinoom?
Het MCC wordt vooral gezien bij oudere volwassenen boven de 70 jaar. De tumor komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Er zijn een aantal factoren die het risico op het krijgen van een merkelcelcarcinoom vergroten. Blootstelling aan de zon en het gebruik van medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken zijn twee van deze factoren.

Hoe ziet een merkelcelcarcinoom eruit?
Een MCC ziet er meestal uit als een bolronde rood/roze tumor, maar kan soms ook een kleurloze bobbel zijn in de huid. De tumor ontstaat plotseling en groeit vaak snel. 

Diagnostiek
Om er achter te komen of het daadwerkelijk om een MCC gaat, kan er een huidbiopt genomen worden. Hierbij wordt de huid plaatselijk verdoofd en wordt er een stukje van de huid afgenomen. Dit biopt wordt door de patholoog onderzocht waarna er een uitslag volgt. In sommige gevallen wordt er aanvullend onderzoek geadviseerd om te onderzoeken of de ziekte alleen op de plek  van de tumor is of dat er onverhoopt toch al uitzaaiingen naar lymfklieren of andere organen zijn opgetreden, bijvoorbeeld met een echo of een PET-CT.

Echo
Na het maken van de PET-CT volgt er nog een echo van het eerst gelegen lymfklierstation. Als de tumor bijvoorbeeld op uw been zit, zal er een echo van de lies gemaakt worden. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de radioloog. Indien de radioloog met de echo een ‘verdachte’ lymfklier ziet, kan hij hier met een naald in prikken om weefsel van deze lymfklier te krijgen. Dit weefsel wordt dan onderzocht door de patholoog om te bepalen of het om een uitzaaiing gaat.

PET-CT
Een Pet-CT (Positron Emissie Tomografie) is een nucleair geneeskundig onderzoek waarmee het lichaam op een bijzondere manier kan worden afgebeeld. Kankercellen verbruiken veel energie en hebben dus veel brandstof nodig in de vorm van suiker (glucose). Bij een PET/CT-scan dient een nucleair geneeskundige een kleine hoeveelheid radioactief glucose toe. Hierdoor kunnen we het gebruik van glucose in uw lichaam in beeld brengen en kankercellen opsporen. Deze kleine hoeveelheid radioactieve stof is niet schadelijk en u plast het gewoon weer uit. Een onderdeel van de scan is een CT-scan, waardoor we de beelden nog beter kunnen beoordelen. Het onderzoek vindt plaats op de afdeling Nucleaire Geneeskunde.

Schildwachtklier procedure (Sentinel node)
De sentinel node procedure zal worden uitgevoerd door de chirurg gelijktijdig met het weghalen van de tumor. Op de dag voor de operatie zal de nucleair geneeskundige door middel van een injectie in of rond de tumor een kleine hoeveelheid radioactieve stof toedienen. Deze stof wordt door de lymfevaten naar een of meerder lymfklieren getransporteerd. De sentinel node is de lymfklier waarvan verwacht dat hier de eerste kankercellen naar toe kunnen gaan. Met behulp van een camera zal op verschillende momenten gekeken worden of de sentinel node zichtbaar is. Er wordt een markering op de huid met inkt gemaakt . Door deze markering kan de chirurg zien waar de sentinel node zit. Tijdens de operatie, zal de chirurg de sentinel node opsporen en verwijderen. De sentinel node zal verder worden onderzocht door de patholoog en de verdere behandeling zal hierop worden aangepast zoals met u is afgesproken. De bijwerkingen en klachten die kunnen ontstaan na een sentinel node procedure zijn afhankelijk van in welk gebied deze procedure wordt uitgevoerd. Dit zal voor de ingreep door de chirurg met u worden besproken.

Behandeling
Over het algemeen zal de behandeling bestaan uit  een combinatie van een operatie (chirurgie) waarbij de tumor wordt weggehaald en vervolgens radiotherapie (bestraling).

Operatie
De tumor wordt ruim weggehaald. Er wordt een gebied van 1 tot 2 cm rondom de tumor  verwijderd. Deze ingreep kan plaatsvinden onder plaatselijke verdoving of onder narcose. Dit is afhankelijk van de grootte, de plaats van de tumor en of er een schildwachtklier procedure wordt verricht. De schildwachtklier procedure zal altijd onder narcose plaatsvinden. 

Als de tumor is verwijderd zal de wond worden gesloten. Hoe de wond gesloten wordt is afhankelijk van de grootte en de plaats van de tumor. In sommige gevallen wordt gekozen voor Mohs’ micrografische chirurgie. Indien u hiervoor in aanmerking komt bespreekt uw arts dit met u.

Radiotherapie (bestraling)
Nadat de tumor is verwijderd en de wond is genezen wordt in veel gevallen het operatiegebied en de lymfklieren in de omgeving bestraald. Hierbij moet u ongeveer 23 keer (5 dagen per week) naar het ziekenhuis komen voor de bestraling. De klachten die u daarbij kunt krijgen zijn plaatselijke klachten zoals roodheid, zwelling en verbranding van de huid. Daarnaast geven veel patiënten aan na de bestraling vermoeid te zijn. De klachten zijn afhankelijk van het te bestralen gebied. De bestralingsarts zal deze klachten en mogelijke bijwerkingen met u  bespreken voorafgaand aan de behandeling. Deze behandeling vindt plaats bij Maastro Clinic.

Medicamenteuze behandeling
Wanneer de ziekte naar lymfklieren of andere organen is uitgezaaid  komt u in aanmerking voor een behandeling met medicijnen. Voor deze therapie wordt u verwezen naar de medisch oncoloog.

Nazorg
U blijft gedurende minimaal 5 jaar onder controle. Het eerste jaar zal deze controle om de 3 maanden plaatsvinden, in het 2e en 3e jaar na de behandeling eens per 4 maanden.  In jaar 4 en 5 komt u halfjaarlijks. Tijdens deze controle wordt uw hele huid onderzocht en worden de lymfklieren in de liezen, oksels en in de hals gecontroleerd op afwijkingen.

Wij adviseren u regelmatig zelf uw huid en lymfklieren te onderzoeken. Het is belangrijk te letten op huidafwijkingen die plotseling ontstaan, (snel) groeien en/of klachten geven zoals pijn en bloeden. Indien u tussen de controles door nieuwe huidafwijkingen heeft, zwellingen in liezen, oksels of in de hals, is het belangrijk dat u contact opneemt met uw behandeld arts.