Chronische Myeloïde Leukemie (CML)

Wat is het?
Chronische myeloïde leukemie (CML) is een vorm van bloedkanker. Chronisch betekent dat de ziekte voor lange tijd is. Het ontstaat in het beenmerg. Het beenmerg is een sponsachtige stof in de botten. Hier worden hele jonge bloedcellen gemaakt. Dit worden stamcellen genoemd. Vanuit de stamcellen worden rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes gemaakt. Rode bloedcellen zorgen voor het vervoer van zuurstof in het lichaam. Witte bloedcellen spelen een rol bij de afweer. Bloedplaatjes zorgen voor het stollen van het bloed. Bij mensen met CML gaat er bij het maken van de stamcellen iets mis. De kern van een stamcel raakt beschadigd. Er ontstaat een fout in het DNA. Doordat de deling van de stamcel verkeerd gaat, worden de nieuwe cellen anders dan normaal. De cellen zijn kwaadaardig geworden.

Hoe ontstaat CML?
In iedere cel van het lichaam zitten chromosomen. Chromosomen zijn een soort strengen. Zij zijn de dragers van ons erfelijk materiaal: het DNA. In dit DNA zit een soort code waar al onze erfelijke eigenschappen in zijn opgeslagen. Bepaalde stukjes DNA vormen de genen. Een gen is dus een stukje van het DNA. In elk gen zit een stukje code die een kenmerk beschrijft. Bijvoorbeeld hoe iemand uitziet of hoe het lichaam werkt. Er zijn in totaal zo’n 20.000 genen. We weten maar van ongeveer een kwart welke rol ze spelen bij sommige ziektes. 

Bij CML raken 2 chromosomen beschadigd, nummer 9 en 22. Deze chromosomen zijn bij de celdeling gebroken en verkeerd aan elkaar geplakt. Het chromosoom 9 is dan ongewoon lang. Het chromosoom 22 is dan ongewoon kort. Het verkeerde chromosoom 22 noemen we dan ook wel het ‘Philadelphia-chromosoom’. Dit chromosoom maakt een ander eiwit dan normaal (BCR-ABL genoemd). Het eiwit zorgt voor een woekering van de bloedcellen en daarmee het ontstaan van deze vorm van leukemie.

Als CML niet wordt behandeld kan het op den duur overgaan in een acute fase. Dan worden er teveel jonge kwaadaardige cellen gemaakt. We spreken dan van een acceleratiefase. Ook kan het gebeuren dat CML overgaat naar een  Acute Myeloïde Leukemie (AML). Dit noemen we een blastencrisis.

Oorzaak CML
Het is onbekend waarom in het beenmerg de verkeerde celdeling ontstaat. De ziekte is niet erfelijk of besmettelijk. Er zijn in zeldzame gevallen relaties ontdekt tussen een hoge dosis radioactieve straling en het ontstaan van CML. Na de atoombommen op Japan is er een stijging van mensen met CML gezien. Het is een zeldzame vorm van leukemie.

Symptomen
Bij CML zitten er na een tijd teveel kwaadaardige cellen in het bloed. Hierdoor kunnen klachten ontstaan (symptomen). De meest voorkomende symptomen zijn een vol gevoel in de buik, steeds minder eetlust, afvallen en nachtzweten. Het zijn vrij algemene klachten en ze kunnen ook veroorzaakt worden door een andere ziekte. De klachten ontstaan niet meteen. Wel kunnen ze in de loop van de maanden langzaam meer worden. Vaak wordt CML toevallig ontdekt, door bijvoorbeeld bloedonderzoek. Veel mensen met CML hebben op het moment van de diagnose helemaal geen lichamelijke klachten.  

Andere klachten die kunnen voorkomen bij CML zijn:

• Moeheid en bleekheid
• Jichtaanvallen
• Pijn in de botten
• Buikpijn
• Bloedingen en blauwe plekken